در دنیای پرچالش امروز، اختلافات و تنشها بین افراد امری اجتنابناپذیر است. اما هنر مدیریت این اختلافات و یافتن راهکارهای مسالمتآمیز، مهارتی است که میتواند روابط را حفظ و حتی تقویت کند. میانداری، به عنوان یک روش کارآمد حل اختلاف، نقش مهمی در ایجاد تفاهم و توافق بین طرفین ایفا میکند. اما این فرایند ظرافتها و قواعدی دارد که رعایت آنها، کلید موفقیت در میانداری است.
نقش توافق طرفین در آغاز فرایند میانداری
عموماً، میاندار به درخواست یکی از طرفین وارد عمل میشود، اما نکته حائز اهمیت، کسب اطمینان از پذیرش این درخواست توسط هر دو طرف است. این توافق اولیه، سنگ بنای یک فرایند میانداری موفق را شکل میدهد.
چرا این موضوع تا این حد اهمیت دارد؟
- ایجاد اعتماد: توافق اولیه، نوعی اعتماد متقابل بین میاندار و طرفین درگیر ایجاد میکند.
- احساس مشترک: طرفین میپذیرند که هدفی مشترک دارند: حل اختلاف.
- فضای عاطفی مثبت: حتی صرف پذیرش مراجعه به میاندار، فضایی مثبت ایجاد میکند که میتواند راهگشا باشد. تصور کنید دو نفر که سالها با یکدیگر تنش داشتهاند، حال حاضرند برای حل مشکل، پای صحبت میاندار بنشینند.
آشنایی طرفین با فرایند میانداری
پس از اعلام موافقت طرفین، میاندار باید مطمئن شود که آنها درک درستی از چیستی میانداری و شرایط آن دارند. برای این منظور، میاندار باید:
- روند و فرایند میانداری را به طور کامل شرح دهد.
- تفاوت میانداری با سایر روشهای حل اختلاف مانند مصالحه را تبیین کند.
این مرحله، تا حد امکان، باید در حضور هر دو طرف انجام شود. اما در مواردی که تعداد طرفین درگیر زیاد است یا زمان مناسب برای گفتگو وجود ندارد، میاندار میتواند به صورت جداگانه با هر یک از آنها ملاقات کند.
اهمیت فضای میانداری
فضا و مکانی که میانداری در آن انجام میشود، نقش مهمی در ایجاد حس آرامش و اعتماد در طرفین دارد. یک فضای مناسب باید:
- از نظر عاطفی و زیباشناختی، حس خوبی را القا کند.
- محیطی دوستانه و صمیمی داشته باشد.
- امکانات رفاهی اولیه مانند نوشیدنی و تنقلات را فراهم کند.
- دور از انظار عمومی و محلی امن برای تبادل نظر باشد.
- چیدمان به گونهای باشد که حس برتری را در هیچکدام از طرفین ایجاد نکند.
چهار قاعده طلایی در میانداری
پیش از آغاز فرایند میانداری، میاندار باید چهار قاعده اساسی را به طرفین یادآوری و بر رعایت آنها تأکید کند:
- احترام متقابل: خودداری از هرگونه توهین، تحقیر و ناسزاگویی.
- عدم قطع سخن: اجازه دادن به طرف مقابل برای بیان کامل نظرات خود.
- اعتماد: ایجاد فضایی امن و معتمدانه برای تبادل نظر صادقانه.
- اجرای توافق: تعهد به اجرای تصمیمات نهایی.
تعهد به قواعد: ضمانت موفقیت در میانداری
رعایت این قواعد، نه تنها به ایجاد فضایی سازنده کمک میکند، بلکه به طرفین نشان میدهد که میاندار در تصمیمگیری نهایی نقشی ندارد و بیطرفی خود را حفظ میکند. در واقع، این قواعد، چارچوبی مشخص برای فرایند میانداری ایجاد میکنند و از سوء برداشتها جلوگیری میکنند.
تعهد به این قواعد میتواند به صورت شفاهی یا کتبی باشد و حتی خود طرفین میتوانند تعهدنامهای در این خصوص تنظیم کنند.
منطق فرایندی میانداری: توافقهای کوچک، راهی به سوی توافق نهایی
میانداری، فرایندی گام به گام است که هر مرحله آن میتواند سکوی پرتابی برای موفقیتهای بعدی باشد. توافق بر سر قواعد اولیه، خود یک دستاورد محسوب میشود و میتواند الگویی برای توافقهای بعدی باشد.
چرا میانداری یک حرفه تخصصی است؟
ظرافتها و پیچیدگیهای فرایند میانداری نشان میدهد که این امر، نیازمند مهارت و تجربه است. یک میاندار موفق، فردی آموزشدیده است که با اصول و فنون حل اختلاف آشنایی کامل دارد.
در نهایت، موفقیت در میانداری، در گرو رعایت اصول و قواعد آن است.