آیا تا به حال درگیر یک اختلاف خانوادگی یا شغلی بوده‌اید که نتوانید آن را حل کنید؟ در حال حاضر میانداری, Médiation به فرانسه و یا Mediation به انگلیسی , شیوه رایجی در کشورهای اروپایی، آمریکا و کانادا میباشد و هر روز بر اهمیتش در همگی بخش های زندگی اجتماعی افزوده می شود. میانداری به ویژه در موارد تنش های خانوادگی، مدنی، بازرگانی, اداری, آموزشی، قضایی و میانفرهنگی از آن استفاده می شود.
فرایند میانداری به عنوان رشته ای نو در زمینه بهسازی روابط و پیوند اجتماعی در سطح دانشگاهی بسیاری از کشورها تدریس میشود . فلسفه و کارکرد میانداری هرچند در زیر مجموعه مفهوم میانجیگری قرار دارد ولی در حال حاضر از آن فاصله گرفته و آرام آرام به صورت مفهومی مستقل از میانجیگری به کار برده میشود. زیرا میانداری, وارونه میانجیگری فرایندی برای مدیریت تنش و تنش زدایی داوطلبانه است. در این فرایند درگیران معارضه یا تفاوت بایستی خودشان به راه حل دست یابند. این کار البته با همکاری و همراهی نفر سومی که میاندار است و ضرورتن لازم است آزادانه از سوی آنان برگزیده شود سامان می یابد. در ضمن میاندار هم باید برای میانداری آزاد باشد و به هیچ نهاد رسمی, قدرت اجتماعی و یا فکری وابسته نباشد و با بی طرفی به میانداری بپردازد.
میانداری به ویژه زمانی انجام میشود که اختلاف, تفاوت یا معارضه ای میان افراد یا گروهها وجود دارد و لازم است تنش زدایی شود. برای این کار میاندار توجه خود را معطوف به فرایند تفرید و همه مفاهیم متنوعی که فردیت را تعین می بخشد, می کند. بدین معنا که چون آزادی، استقلال و تصمیم شخصی، اساس فردیت و تشخص فردیست پس بایستی در فرایند میانداری به رای آزاد درگیران تنش به عنوان مفهومی بنیادین توجه کرده آن را در فرایند آگاهی از شرایط خود و دیگری و ارتباطش با تنش به کار برد.
در بسیاری از موارد که تنش و یا اختلافی وجود دارد از اصطلاحاتی استفاده میشود که حاکی از حل اختلاف و یا تفاوتها هستند همین باعث میشود گاهی کاربرد این اصطلاحات به عنوان میانداری تلقی گردد مانند مصالحه, صلح, آشتی, سازش وساطت, شورای حل اختلاف, نهاد شبه قضایی, مشارکتهای مردمی, نهادهای سازشی, داوری, حکمیت, حکمیت اختیاری, حکمیت اجباری, خانه انصاف, شورای داوری, حل و فصل سازشی, دعاوی, کدخدا منشی و مذاکره. هیچ یک از این اصطلاحات ربطی به میانداری ندارند و نبایستی آنها را به عنوان میانداری پذیرفت.
همانطور که گفته شد رشته میاندای و کاربردش امری تازه در جهان پیشرفته است. این رشته که در زمینه مدیریت تنش و رفع تنازع و معارضه به کار گرفته می شود، در ایران و برای ایرانیان ناشناخته بوده و هنوز هم تا حد زیادی هست.